ဟိႏၵဴႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာတြင္ ကာမဟူသည္ လူ၏မေကာင္းဆံုး အမႈအရာကိုျပဆိုၿပီး၊ သူ၏အျပစ္တ သေဘာဘ၀အေျခအေနႏွင့္ သူ၏ ေနာက္ဘ၀ကို အဆံုးအျဖတ္ျပဳေသာအရာအျဖစ္ဆိုသည္ ( Webster's New 20th Century Dictionary) ။
သမၼာက်မ္းစာ၍ ရွင္းလင္းစြာသိရသည္မွာ လူသည္တစ္ခါတည္းေမြး၍ တစ္ခါတည္းေသျခင္းတရားကို ရင္ဆိုင္ရရန္ သာရွိသည္။ ကၽြႏု္ပ္တို႕၏ ငယ္စဥ္က သင္ၾကားခဲ့ရသကဲ့သို႕ အႀကိမ္မ်ားစြာ ေမြးဖြားျခင္းဟူေသာ သံသရာ အမွန္တကယ္မရွိပါ။
၁။ကာမ။
တစ္ႀကိမ္တစ္ခါတံုးက ဗုဒၶ၏ ေနာက္လိုက္ အရဟံက ကာမမွ အဘယ္သို႕ လြတ္၍ အကၽြတ္တရားလမ္းသို႕ ေရာက္ႏိုင္သနည္း? ဟုေမးရာတြင္ ဗုဒၶက ေအာက္ပါအတိုင္းေျဖခဲ့ေလသည္။``ထမ္းပိုးသည္ ေရေပၚတြင္ သံုးႏွစ္ေပါေလာေပၚေနၿပီး၊ မ်က္မျမင္ လိပ္တစ္ေကာင္ကိုရွာေဖြ ခိုင္း၍ ထိုသံုးႏွစ္ ေပါေလာေပၚေနေသာ ထမ္းပိုးကို မ်က္မျမင္လိပ္က ရွာေတြ႕ပါက သင္သည္ အကၽြတ္တရားလမ္းသို႕ ေရာက္ေပမည္´´ ဆိုေသာ စကားပင္ျဖစ္သည္။
``အပါယ္ငရဲသို႕ ပို႕ေစေသာ သတ္မွတ္ခ်က္ ဆယ္ခုတြင္ တစ္ခုကို သင္ခ်ိဳးေဖါက္ပါက သင္သည္ ငရဲ၍သာလွမ္းရေပမည္´´ ဆိုေသာစကားပင္ျဖစ္သည္။ ျမန္မာမူျပဳရပါက ``တစ္တက္စားလည္း ၾကက္သြန္၊ ႏွစ္တက္စားလည္းၾကက္သြန္´´ ပင္ျဖစ္ေလသည္။
အထက္ပါ အျဖစ္အပ်က္မွတ္တမ္းမ်ားအရ ဗုဒၶက ကၽြႏု္ပ္တို႕အား ရွင္းလင္းစြာ သိျမင္ေစသည္မွာ ဥပုဒ္၊ သီလ၊ ေကာင္းမႈ ကုသိုလ္စေသာ အရာမ်ားျဖင့္ လူသည္ မိမိကိုယ္ကို မိမိမကိုးစားႏိုင္ေၾကာင္းပင္ျ
(က)။ လူသည္ ဥပုဒ္၊ သီလကိုလံုၿခံဳေအာင္ မေစာင့္ထိန္းႏိုင္ျခင္း။
(ခ) ဗုဒၶ၍ ကယ္တင္ျခင္းမ်ိဳး ရွိပါက အထက္ပါစကားကို ေဟာၾကားမည္မဟုတ္။
သံုးႏွစ္တိုင္တိုင္ ျမဳတ္ေနေသာ ထိုထမ္းပိုးႏွင့္ စပ္လွ်ဥ္း၍ ၊ သင္က သံုးရက္ပင္ေမ်ာလိုက္ဦးေတာ့ တစ္ဖန္ကန္းေနေသာ လိပ္ကိုရွာခိုင္းပါက အဘယ္သို႕ေတြ႕ႏိုင္ပါအံ့နည္း။
ဗုဒၶက ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာႏွင့္ စပ္လွ်ဥ္း၍ ( ကာယ) အျပစ္သံုးမ်ိဳးကိုေဖၚျပပါသည္။ စကားႏွင့္ပါတ္သက္၍လည္း ( ၀စီ ) ေလးမ်ိဳး၊ စိတ္ႏွင့္ပါတ္သက္၍လည္း ( မေနာ ) သံုးမ်ိဳးထပ္၍ခြဲျခားျပပါသည္။
(၁) ကာယကံ အျပစ္တြင္ကား။
သတ္ျခင္း၊ ခိုးျခင္း၊ ကာမအရာမွာ မွားယြင္းျခင္း။
(၂) ၀စီႏွင့္ပါသတ္၍ကား။
လိမ္ညာျခင္း၊ ၾကမ္းတမ္းစြာစကားဆိုျခင္း၊ သိမ္ဖ်င္းေသာစကားေျပာျခင္း၊ မလိုတမာေျပာျခင္း။
(၃) မေနာႏွင့္ပါတ္သက္၍ကား။
ေဒါသ၊ မေကာင္းၾကံစည္မႈ၊ တပ္မက္မူ၊ စေသာ အရာတို႕သည္ ဗုဒၶ၏ စကားေတာ္လာ
အျပစ္တရားမ်ားပင္ျဖစ္သည္။
၂။ ကာမအက်ိဳးဆက္။
ဗုဒၶက မွားယြင္းေသာအေတြးအေခၚမ်ားေၾကာ``မဟာအာေသာကမင္းႀကီး အသက္ရွင္စဥ္က တရားဘ၀နာ ပြားမြားျခင္း၊ အလွဴဒါနေပးျခင္းႏွင့္ နိဗၺာန္ကို မ်က္ေမွာက္ျပဳေရးတို႕ကို အစြမ္းကုန္ႀကိဳးစားကာ အၿမဲမျပတ္ က်င့္ၾကံအားထုတ္ခဲ့ေလသည္။ သူသည္ ဗုဒၶ၏ လမ္းစဥ္ကို ရိုးသားစြာျဖင့္ နာခံလိုက္ေလွ်ာက္၍ ဘာသာ သာသနာတြင္ ကထိန္သကၤန္းလည္း ႀကီးက်ယ္ခန္းနားစြာ လွဴဒါန္းခဲ့ည္။ တစ္ေန႕ ဘုရားေက်ာင္းသို႕ ျဖတ္လမ္းမွ သြားစဥ္ ေရကန္၍ ငါးမ်ားျမဴးတူးေနသည္ကိုေတြ႕ရာ ``ဤငါးမ်ားကိုဖမ္း၍ အခ်ဥ္ျပဳကာစားရေလလွ်င္ အဘယ္မွ်ေကာင္းလိမ့္မည္နည္း´´ ဟုလက္ေတြ႕မပါ ၊ မျပဳအားဘဲ အေတြးကေလးတစ္ခုျပဳမိလိုက္ေလသ္ည။ အရြယ္ရလာေသာအခါတြင္ကား အာေသာကမင္းႀကီးသည္လည္း ေသလြန္သြားေလ၏။
ေကာင္းရာဘံုတံခါးသို႕ ေရာက္ေသာအခါတြင္ ေကာင္းရာဘံုေစာင့္က ၀င္ခြင့္မေပးဘဲ သူ၏ အကုသိုလ္အေၾကြးအားေပးဆပ္ရန္ ျပန္သြားခိုင္းလိုက္ေသာေၾကာင့္ ဟိမ၀ႏၱာေတာင္ေျခအနီးတြင္ စပါးႀကီးေျမြအျဖစ္ခံယူရေလသည္။ ေျမြသည္ ငါးကိုစားျခင္းမွာ သဘာ၀ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ လွည့္လယ္ကာ ရွာေဖြစားေသာက္ေနရေလ၏။ ( စိတ္ျဖင့္ပင္ ဤသို႕က်ခံရက လက္ေတြ႕ စားေနေသာအက်ိဳးကား အဘယ္ေသာအခါတြင္ တစ္ပါတ္လည္ေလဦးမည္နည္း *ဤကားစကားခ်ပ္တည္း)။
မဟာအာေသာကမင္း မရွိသည့္ေနာက္ သားေတာ္ အာေသာကမင္းသည္ နန္းထိုင္ေလ၏။ သူသည္လည္း ဥပုဒ္သီတင္းသီလတို႕ကို ျပင္းထန္စြာ ေစာင့္စည္းလိုက္နာကာ ပ်ံ၍တက္ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ပင္ အလွဴဒါနအစုစုကိုျပဳေလသည္။ သူသည္လည္း ေသလြန္သည့္ေနာက္ ေကင္းရာဘံုသို႕ ေရာက္ေသာအခါ သူ၏ဖခင္အေၾကာင္းကို ေမးျမန္ေလသည္။ အဆံုးတြင္ကား သူ႕ဖခင္သည္ ေျမြႀကီးျဖစ္၍ သားစိမ္းငါးစိမ္းမ်ားကို ရွာေဖြစားေသာက္ေနရမွန္း သိရွိရေလသည္။
``ခင္မ်ား ေတြ႕လိုပါက ထိုေျမြႀကီး၏ လမ္းေၾကာင္းအတိုင္းလိုက္သြားပါ´
``ကၽြႏု္ပ္ကား လူ႕ဘ၀တံုးက ဖခင္ရဲ့သားပါ´´
``မင့္ဟာ ငါ့သားမွန္ရင္ ငါ့ေခါင္းကေနၿပီး အျမီးတိုင္ေအာင္ လမ္းေလွ်ာက္လွည့္ပါ၊ မက်ပါက သင့္အား ငါ့သားအျဖစ္အသိအမွတ္ျပဳၿပီး၊ က်ပါက သင့္ကို ငါစားစရာအျဖစ္သာ အသိအမွန္ျပဳေပမည္´´
သားျဖစ္သူကလည္း ေကာင္းမြန္စြာ ေလွ်ာက္ျပေလသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ေမးခြန္းထုတ္၍ ေမးေလသည္မွာကား။
``အဘယ့္ေၾကာင့္ သည္လိုျဖစ္ရတာလည္း အေဖ၊ အေဖသည္ လူ႕ဘ၀၌ အက်င့္သီလျပည့္စံုခဲ့သည္မဟုတ္ပါ
``ငါ၌ ရွိေသာ အၾကးခြံႏွင့္အမွ် ငါသည္ သံသရာလည္၍ ၀ဋ္ေၾကြးကို ေပးဆပ္ရဦးမယ္သား´´
အထက္ေဖၚျပပါျဖစ္စဥ္သည္ ဗုဒၶဘာသာ၌၊ သီလတို႕က ေပးဆပ္ရန္ရွိေသာ ၀ဋ္ေၾကြးမ်ားပင္ျဖစ္သည္။ ထိုကဲ့သို႕ေသာ ၀ဋ္ေၾကြးအျပစ္တရားခံရန္ အျပစ္တရားကို က်ခံရန္မွာ ပင္ပန္းႀကီးစြာ လုပ္ေဆာင္ရန္ မလိုေတြးေတာရံုမ်ပင္ျဖစ္သည္။
အထက္ေဖၚျပပါနည္းတူ ေယရႈခရစ္ေတာ္ဘုရားက မႆဲ ၅း၂၂၊၂၈ တို႕တြင္ သတ္ျခင္း၊ သူ႕မယားကိုျပစ္မွားျခင္း အေၾကာင္းကိုဆိုခဲ့ေလသည္။ လက္ေတြ႕ က်ဴးလြန္ရန္ မလိုစိတ္ကူးကာမွ်ျဖင့္ ထိုအျပစ္ကို က်ဴးလြန္ၿပီးျဖစ္ေၾကာင္းဆိုခဲ့ေ
ဗုဒၶက သူ၏ ေနာက္ဆံုးေသာ အခ်ိန္ကာလ ကေလးတြင္ သူ၏ ေနာက္လိုက္တို႕အား အျခားအျခားေသာ စကားမ်ားကိုမွာၾကားမိန္႕ဆိုခဲ့ေ
(၁) ရုပ္တုဆင္းတုျပဳလုပ္ ကိုးကြယ္ျခင္းမျပဳရန္။
(၂) ထာ၀ရဘုရားကို ကိုးစားေမွ်ာ္လင့္ရန္။
(၃) အျပစ္တရားမွ လြတ္ရာလမ္းရွာရန္ သို႕မဟုတ္ ပ်က္စီးျခင္းက ၀ါးၿမိဳလိမ့္မည္။
(၄) ဘုရားအား စိတ္၊ ၀ိညာဥ္၊ သမၼာတရားျဖင့္သာ ကိုးကြယ္ျခင္းျပဳရန္( အလွဴဒါန အပယိကမဟုတ္)။
(၅) ဗုဒၶသာသနာ သံုးေထာင္ေနာက္တြင္ ရုပ္တုမ်ား လြင့္ေပ်ာက္၍ ကမၻာႀကီးအား မီးျဖင့္ ဖ်က္စီးမည္ဆိုေသာ စကားတို႕ပင္ျဖစ္သည္။
၃။ ကာမအျပစ္မွ လြတ္ရာလမ္း။
ကာမအျပစ္တရားေၾကာင့္ လူသည္ ေကာင္းမြန္ေသာ တမလြန္ဘ၀ကို မရႏိုင္ေၾကာင္း၊ ဟိႏၵဴႏွင္ ဗုဒၶဘာသာတို႕က သြန္သင္ၫႊန္ျပေလသည္။ ဟိႏၵဴတို႕၏ နည္းအရ လူတို႕တြင္ အဆင့္ဆင့္ရွိေလသည္။အဆင့္တစ္-
အဆင့္တစ္တြင္ ဘုရားသံုးဆူႏွင့္ ဘုရားမသံုးဦးပင္ျဖစ္သည္။ Vishnu ဘုရားက ကာကြယ္ေပးျခင္း၊ Siva မူကား ပ်က္စီးျခင္းႏွင့္ Pham ဘုရားကေတာ့ ဖန္ဆင္းျခင္းအရွင္တို႕ျဖစ္သည္။ ထိုသံုးဆူေသာ ဘုရားတို႕သည္ ဟိႏၵဴအတြက္ အေရးပါလွၿပီး ``ဥံဳ´´ ဟူေသာ စကားလံုးကိုျဖစ္ေစသည္။ ထို႕ေၾကာင့္လည္း ေရွးလူႀကီးသူမတို႕က၄င္း လူလတ္တန္းစားတို႕က၄င္း၊ ထိုအရာျဖင့္အစျပဳ မန္းမႈတ္ၾကေလသည္။ ထို ``ဥံဳ´´ သည္ ဘုရားသံုးဆူကို ၫႊန္းၿပီး ၄င္းတို႕သည္ အသက္၏ မူလအျမစ္တည္ရာအျဖစ္ မွတ္ယူၾကေလသည္။
အဆင့္ႏွစ္ -
ဟိႏၵဴတို႕၏ ယံုၾကည္ခ်က္အရ ၄င္းအဆင့္မွာကား ၊ လူ၊ နတ္၊ ၀ိညာဥ္၊ ေကာင္းဆိုးစေသာ ေရာယွက္ေနေသာ အဆင့္ျဖစ္သည္၊ ဆိုလိုရင္းကား လူတစ္ပိုင္း၊ နတ္တစ္ပိုင္း စေသာ အလယ္အလတ္ အဆင့္ပင္ျဖစ္သည္။
အဆင့္သံုး -
ထိုအဆင့္ကား ေနာက္ဆံုး အဆင့္ျဖစ္ၿပီး ၄င္းတို႕တြင္ ေရ၊ ေျမ၊ ေတာေတာင္၊ ေက်ာက္၊ သစ္ပင္၊ လူ၊ တိရိစၧာန္တို႕လည္းပါ၀င္ေနသည္။
လူတို႕က အထက္အရပ္ကိုေမွ်ာ္ေသာ္လည္း သူတို႕၏ ေန႕စဥ္ အျပစ္ေၾကြးက ေအာက္ကိုသာစြဲခ်ၿပီး၊ ၀ဋ္ေၾကြးမ်ားကို ေပးဆပ္ေနၾကရေလသည္။ ထို႕ေၾကာင့္လည္း ဆိုးညစ္ေသာ လူတို႕သည္ အျပစ္ကာမမွ လြတ္ေျမာက္ရာ လမ္းမရွိျဖစ္သည္။ ၄င္းသည္ကား ဗုဒၶဘာသာ၀င္ႏွင့္ ဟိႏၵဴဘာသာ၀င္တို႕၏ မစားရ၀ခမန္းလိလိ အိမ္မက္ကိုမက္ေနျခင္းပင္ျဖစ္သည္
ထို႕ေၾကာင့္ အထက္ပါ ဘာသာတရားမ်ား၏ အနာဂတၱိစကားေတာ္ႏွင့္အညီ ``ေနာင္တြင္ ကယ္ခၽြတ္ရွင္ၾကြလာေတာ္မူမည္´´ ဟူ၍ ေတြ႕ရေလသည္။ ဗုဒၶက ထိုအရွင္သည္ လူတို႕အား အျပစ္ငရဲမွ ကယ္တင္၍ နန္းအမတသို႕ ပို႕ေဆာင္မည့္ မဂၢင္ေဖာင္အျဖစ္၄င္၊ ေရႊေဖာင္ႀကီးအျဖစ္၄င္း သံသရာမွ လြတ္ေစမည္ဟုဆိုခဲ့ေလသည္။ ဟိႏၵဴဘာသာတြင္လည္း ၀င္းပေသာ အဆင့္ရွိသူတို႕က ေပၚလာ၍ သူ၏အမည္ကား ကန္လီ* ဟူ၍တြင္ၿပီး အျပစ္တရားတြင္ ေမႊ႕ေလွ်ာ္သူမ်ားအဖို႕ ဓါးကိုယူေဆာင္လာကာ စီရင္ျခင္းျပဳမည္ဟု ဆိုခဲ့ေလသည္။ ဤကမၻာအဆံုးတြင္ ကမၻာအသစ္ စလိုက္မည္ဟုလည္း ဆိုခဲ့သည္။
* Quoted from the comparison of Religions, page 540 , in the Thai language.
ကၽြႏု္ပ္အတြက္မူကား ဆင္းရဲ၊ ဒုကၡ၊ အို၊ နာ၊ ေသျခင္း စေသာ သံသရာတြင္းမွ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မရွိေသာ ဘ၀မွ ႀကီးမားေသာ လြတ္ေျမာက္ရာလမ္းပင္ျဖစ္ေလေတာ့
သုတၱံ ၁၅း၂၄ ``ပညာရွိေသာသူလိုက္ရာ အသက္လမ္းသည္ ေအာက္ အရပ္၊ မရဏာႏိုင္ငံမွ လႊဲေရွာင္၍ အထက္သို႔ ပို႔ေဆာင္တတ္၏၊၊´´
