ေစတီ၏ မူလျပဳလုပ္သည့္ အေၾကာင္းအရာကိုျပျခင္း။

ယခုျမန္မာျပည္တြင္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ျမန္မာလူမ်ိဳးတို႔သည္ ေစတီအေဆာက္အဦးတို႔ကို အတင့္အတယ္၊ အလွအပမ်ားျဖင့္ ျပဳလုပ္၍ ကိုးကြယ္ျခင္းနည္းလမ္းမ်ားမွာ အဘယ္ကဆင္းသက္လာေသာနည္းမ်ားျဖစ္ပါသနည္းဟုဆိုရေသာ္၊ ေရွးမာဂဓလူမ်ိဳးမ်ားကပင္ ဆင္းသက္လာေသာနည္းမ်ားပင္ျဖစ္ေလသည္။ အဘယ္အရာကိုေထာက္၍ ေရွးအစဥ္အဆက္က ေစတီရွိေၾကာင္းကို သိရသနည္းဆိုလွ်င္ ရွင္ေဂါတမရွိစဥ္အခါကပင္ ေ၀သာလီျပည္၏ ျမိဳ႕ေထာင့္တြင္၊ စပေလေစတီရွိသည္။ ေရွးမာဂဓ အဘယ္အရာကို အထိမ္းအမွတ္ျပဳ၍ ေစတီျပဳလုပ္ပါသနည္းဆိုေသာ္ မာဂဓလူမ်ိဳးတို႔သည္ မိမိတို႔ၿမိဳ႕သည္ စည္ပင္ဖြံ႕ၿဖိဳး၍ လူေနအေႁခြအရံ အုတ္အုတ္ေသာင္းေသာင္း မရွိေစျခင္းငွါ၎၊  ၎ၿမိဳ႕၏ အဆက္မပ်က္မစီး ရွည္ေစျခင္းငွါ၎ ၿမိဳ႕ရိုးျပင္ဘက္၊ ၿမိဳ႕ေထာင့္တို႔၌ ေစတီအေဆာက္အဦးကိုျပဳလုပ္တတ္ၾကေလသည္။ ၎ေစတီအတြင္း၌ အဘယ္အရာကို ဌာပနာျပဳလုပ္ၾကပါသနည္းဆိုေသာ္၊ ေဗဒင္က်မ္းလာ နကၡတ္တို႔လာသည့္အတိုင္း အခ်ိန္၊ အခါ၊ ကာလ၊ စသည္တို႔ကို ေရြးခ်ယ္၍ ယဇ္နတ္ပူေဇာ္ရန္ ေရတြင္းမွ်ေလာက္၊ အက်ယ္အ၀န္း၊ အနက္ရွိေသာ တြင္းႀကီးထဲသို႔ ေဘာဇဥ္ခဲဘြယ္ႏွင့္တကြ အစားအေသာက္အျပည့္အစံုတို႔ကို ျပင္ဆင္ျပီးလွ်င္၊ ၎တြင္းေပၚက အုတ္ျဖင့္စီမံ၍ စပါးပံုသ႑ာန္ျဖစ္ေစ၊ ခ်ည္၀င္ပံုသ႑ာန္ျဖစ္ေစ အဂၤေတသရြက္တို႔ျဖင့္ မြမ္းမံျပီးလွ်င္ အတင့္အတယ္ အဘြယ္အရာျပဳလုပ္ထားတတ္ၾကေလသည္။ ၎အရာကို ၿမိဳ႕စေတးသည္ဟူ၍လည္းေခၚၾကသည္။ ေစတီဟူ၍လည္းေခၚၾကသည္။ ထူပါရံုဟုလည္းေခၚသည္။ ပါသာဒဟူ၍လည္းေခၚသည္။ ကူဟူ၍လည္းေခၚသည္။
၎အေၾကာင္းကို သာ၍ထင္ရွားေစျခင္းငွါ သက္ေသခံက်မ္းဂန္ပါဠိတို႕ႏွင့္ျပေပဦးမည္။ ၎ေရွးအထက္က မာဂဓလူမ်ိဳးတို႕ အသံုးအစြဲျပဳေသာ နာမပညတ္၊ ေ၀ါဟာရ အရပ္ရပ္တို႕ကို ဓါတ္ပစၥည္းနည္းႏွင့္တကြ ေမာဂၢလာန္မဂဓသဒၵါက်မ္း၌ ထိုသို႕ေသာျမိဳ႕ကို အေၾကာင္းျပဳ၍။ ။ယုထုကူနံဒီေဃာစ၊ ဟူ၍သဒၵါက်မ္း၌ ေလ့လာေသာအခါ ေနာင္လာေနာက္သားတို႕ လိမၼာကၽြမ္းက်င္ေစရန္ ဥဒါဟရုဏ္ ထုတ္ေဆာင္၍ သုတ္တင္ျပေလသည္မွာ။ ။ထုအဘိတၱေ၀။ ကုသေဒၵ။ ။ဧေတဟိေပါေဟာတိ။ ဧေတသံဒီေဃာစ။ ဒီဃ၀ိဓါနသာမတၱိယာၾသတၱဘာေ၀ါ။ ။ေစတီယံ။ ။ကပႏၱိနဒႏၱိဧတၳာတိကူေပါ။ ။ဥဒါပနံ။ ဤကား ယုထုကူနံဒီေဃာစ၊ ဟူ၍ပါဠိလာရွိသည္ႏွင့္အညီ သုတ္၏ အရာအတိတ္ကိုထုတ္ေဆာင္၍ အစိတ္ျပေသာ ဥဒါဟရုဏ္သုတ္၏ အစဥ္ပါဠိမ်ားျဖစ္သတည္း။ ၎အရာတြင္ သိသာရံုမ်သာ။ ျမန္မာလို ျပန္ဆို၍ျပပါမည္။
ဧတၳ ဤၿမိဳ႕၌။ ယုမိႆေနာ၊ အေႁခြအရံမ်ားေစျခင္းငွါ၎။ ထုအဘိတၱေ၀၊ တင့္တယ္ဘြယ္ရာ အသေရရွိေစျခင္းငွါ၎။ ကုသေဒၵ၊ အသံမစဲေစျခင္းငွါ၎။ ဒီဃ၀ိဓါနသာမတၱိယာ၊ အရွည္သျဖင့္ အစီအရင္ႏွင့္ျပည့္စံု၍။ ၾသတၱဘာေ၀ါ၊ စိုးရိမ္ေၾကာက္ရႊံ႕ဘြယ္ မရွိေစျခင္းငွါ၎။ ဧတၳတိ၊ ဤၿမိဳ႕၌။ ယု၀ႏၱိသဟာ၀တၱႏၱိ၊ တၿပိဳင္နက္တည္းႏွင့္တကြစီရင္ေသာ။ ယူေပါ၊ လူေယာက်ၤား၏။ ယညယဌိ၊ ယဇ္ပူေဇာ္ေသာဌာနကို။ ပါသာေဒါ၊ ျပႆဒ္ဟူ၍၎။ ထ၀ိယတီတိ၊ ထိုသို႕တည္ထားရာအရပ္ကို။ ထူေပါ၊ ထူပါရံုဟူ၍၎။ ေစတိယံ ေစတီဟူ၍၎။  ဧတၳတိ၊ ဤအရပ္၌။ ကပႏၱိနဒႏၱိ၊ ငိုေႂကြးျမည္တမ္းျခင္းေၾကာင့္လည္း။ ကူေပါ၊ ကူ (ဂူ)လည္းမည္ကုန္၏။ ဥဒပါနံ၊ ေရတြင္းလည္းရ၏။ ဧေတဟိ၊ ထိုအလံုးစံုတို႕ကို။ ေပါ၊ ပစၥည္းသက္သည္။ ေဟာတိ၊ ျဖစ္၏။
ေပါ၊ ပစၥည္းသက္၏ ဟူ၍ျပဆိုေသာ သဒၵါ၏ပရိယာယ္အဓိပၸါယ္မွာ၊ ၿမိဳ႕ရြာစီရင္ျခင္း၊ အသေရရွိေစျခင္း၊ ေဘးရန္ကင္းေစျခင္း အက်ိဳးကိုရျခင္းသည္၊ ၿမိဳ႕စေတးခံရေသာ ( ေပါေသာ) ေယာက်ၤား၏ အေၾကာင္းခံေၾကာင့္ျဖစ္သတည္းဟု ဆိုလ္ိုသတည္း။ ၎ျပင္လည္း ထူပါရံု၊ ေစတီ၊ ကူ (ဂူ) ဟူ၍ အစရွိေသာ နာမည္တို႔သည္လည္း ၎အစရွိေသာ နာမည္ကိုအစြဲျပဳ၍ေခၚဆိုေလသတည္း။ မဂဓေခၚ ပါသဒဟူေသာအရာ၏အမည္ကို ျမန္မာျပႆဒ္ဟူေသာအမည္ႏွင့္ ႏႈိင္းယွဥ္၍ေခၚသည္။ ထူေပါ ဆိုေသာ အမည္ကို ျမန္မာ၌ႏႈိင္းယွဥ္စရာမရွိေသာေၾကာင့္ ၎မာဂဓအမည္ကိုပင္ ေၾကာင္းတူသံကြဲ၊ ထူပါရံုဟူ၍၎ မည့္ေခၚေလသည္။ ေစတီ၊ ကူ (ဂူ) ဆိုေသာအရာ၏ အမည္မွ်ားသည္ ျမန္မာ၌ ႏႈိင္းယွဥ္စရာ မရွိေသာေၾကာင့္ အထက္ပါနည္းအတိုင္း ေၾကာင္းတူသံကြဲအသံစြဲကာ မည့္ေခၚေသာအမည္မ်ားပင္ျဖစ္ေလသည္။ ၎ျမန္မာအေခၚ အမည္နာမ စကားအခ်ိဳ႕တို႕သည္ မာဂဓပါဠိပ်က္စကားျဖစ္ကုန္၏။
ထို႕ေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္၌ ျပႆဒ္၊ ေစတီ၊ ထူပါရံု၊ ကူ (ဂူ) ဟူ၍ေခၚၿပီးသမုတ္ၾကေလသည္။ ၎အရပ္ဌာန အမည္တို႕သည္ မာဂဓ လူမ်ိဳးတို႕က ဆင္းသက္ေၾကာင္းကို ထင္ရွားေစသည္ကို အေၾကာင္းျပဳ၍ မည့္ေခၚၾကျခင္းပင္ျဖစ္သည္။  ၎ကို ေမာဂၢလံမာဂဓသဒၵါက်မ္းကျပဆိုသည့္အတိုင္းသိရေလသည္။  ျမန္မာျပည္မွာလည္း ေရွးအထက္က က်န္ရစ္မင္းသည္၊ အာနႏၵာေစတီကို တည္လုပ္စဥ္အခါက ေမာင္ညိဳသား ေမာင္ျဖဴကို၊ ဌာပနာတိုက္သြင္းေၾကာင္းကို နတ္ရာဇ၀င္ေဟာင္တစ္ေစာင္တြင္ ေတြ႕ရေလသည္။ သထံုရွင္ဘုရင္ မႏူဟာမင္းလက္ထက္တြင္လည္း လူစြမ္းေကာင္း ကုလား ဗ်တ္၀ိကို ဖမ္းဆီး၍ သတ္ျပီးလွ်င္ လက္ႏွစ္ဖက္၊ ေျခႏွစ္ဖက္တို႕ကို ျမိဳ႕ေထာင့္ေလးေထာင့္မွာ စေတးျပီးလွ်င္ ဥေကၡာင္းကို ျမိဳ႕တံခါး၀မွာ ျမဳပ္၍ ကိုယ္အေသြးအသားတို႔ကို ၿမိဳ႕ရိုးပတ္လည္မွာလွည့္ေစ၍ လိမ္းက်န္သည္ဟု ရာမညရာဇ၀င္သ စာတန္းေဟာင္းတစ္ေစာင္တြင္ ေတြ႔ဘူးေလသည္။ ဤကား ေစတီ၏ မူလျပဳလုပ္ျခင္း အေၾကာင္းအရာတို႔ကို စစ္ေဆး၍ျပသလိုက္ျခင္းပင္ျဖစ္ေလသည္။

Posted in: ဗုေဒၶါ၀ါဒ,ေရႊတိဂံု ေစတီ